Evlat Edinme (TMK M. 305-320)

Evlat edinme; evlat edinilmeye elverişli bir çocuğu, kanun maddelerinde yer alan şartları yerine getiren kişi/kişiler tarafından bakılması, büyütülmesi ve yetiştirilmesidir. Çocuk sahibi olamayan anne ve baba, evlat edinerek çocuk yetiştirmeye emek harcamakta, ilgi ve sevgisini evlat edinilen çocuğa vermekte ve topluma kazandırmak için tüm özverileriyle kendi biyolojik çocuğu olmasa dahi başka bir çocuğu sahiplenmektedir. Burada yapay bir soy bağı oluşturulur. Bu soy bağı doğuştan kazanılmamış olup, doğuştan kazanılan soy bağının yerini tutmaya çalışmaktadır.

• Küçüklerin evlat edinilmesi
• Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi 

Genel şartlar ve ilgililere ilişkin şartlar olarak ikiye ayrılır. Küçüklerin evlat edinilme şartları TMK Madde 305’te düzenlenmiştir. Buna göre;

Küçük evlat edinilen tarafından bir yıl süre ile bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır. Bu uygulama, taraflara çocuk yetiştirme konusunda bir deneme süresi verir.

Evlat edinme, evlat edinilen küçüğün yararına olmalıdır. Buradaki temel mantık, aile şefkatinden mahrum olanlarla çocuk sevgisinden mahrum olan kişileri bir araya getirmek suretiyle karşılıklı menfaati sağlamaktır.

Evlat edinenin varsa diğer çocuklarının yararları hakkaniyete aykırı olacak şekilde zedelenmemiş olmalıdır. Evlat edinme, evlat edinen ailenin kendi soyundan olan çocuklarının miras hakkını da dolayısıyla etkilemektedir.

Evlat edinilecek kişi küçük ise evlat edinme için herhangi bir muvafakat gerekmiyor ancak evlat edinenin kendi çocuklarının haklarını kısıtlamaması ve ayrımcılık yapmaması şarttır. Evlat edinilecek kişinin ergin veya kısıtlı olması durumunda evlat edinecek ailenin kendi soyundan gelen çocukları varsa bunların açık rızasının alınması gerekmektedir.

Küçüklerin evlat edinilme şartları; evlat edinene ilişkin şartlar ve evlat edinilene ilişkin şartlar olarak iki başlığa ayrılmaktadır. Evlat edinen açısından, evli veya bekar olma koşuluna bakılarak şartlar değişmektedir. Evlat edinecek olan kişi bekar ise 30 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir.

Evlat edinecek olan kişi/kişiler evli ise en az 5 yıl evli veya her iki bireyin 30yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Ayrıca dikkat edilmesi gereken başka bir husus da bir çocuğu evlat edinmek isteyen birden fazla kişi varsa bunlar mutlaka evli olmak zorundadır. Örneğin; iki arkadaş veya iki kardeş beraber bir evlat edinemezler.

Evli çiftlerin boşanması durumunda edinilen evladın velayetinin kimde kalacağına sadece mahkeme huzurunda hakim karar verebilir.

Evlat edinmek için istisnai durumlar da mevcuttur. Bunlardan birkaçı; evli çiftlerden birinin ayırt etme kabiliyetinin yok olması durumunda, diğer eşinin 2 yıldır nerede olduğunun bilinmemesi durumunda veya eşler mahkeme kararınca en az 2 yıl olması şartıyla ayrı yaşıyorlarsa tek başlarına evlat edinme hakkına sahiptirler.

Evlibir çift boşandığı zaman ve velayetin annesinde kalması durumunda bile küçüğünbaşka bir karı koca tarafından velayetinin üstlenebilmesi için velayete sahipannenin ve sahip olmayan babanın da rızasının alınması gereklidir.

•  Evlat edinenin kendi öz varislerinin açık ve net bir şekilde rızasının olması gerekmektedir.
• Evlat edinilen bireyin evli olması durumunda eşinin de rızasının olması gerekmektedir.
• Türk Medeni Kanunu 313. maddesinde yer alan şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.

Evlat edinmek isteyen bireyin öz çocuğu olsa bile ergin veya kısıtlıyıda evlat edinebilmektedir.

• Evlat edinilen kişi, evlat edinen kişiye mirasçı olur. (TMK Md. 500: Evlatlık ve altsoyu evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder.)
• Yapay soy bağı kurulur.
• Anne ve babanın sahip olmuş olduğu haklar evlat edinene geçer.